HER DÜŞÜNCE SESLİ OLARAK TARTIŞILIYOR

HER DÜŞÜNCE SESLİ OLARAK TARTIŞILIYOR

Bursa Büyükşehir Belediyesi iştiraklerinden Kültür A.Ş. bünyesinde faaliyetlerini sürdüren İbrahim Paşa Kültür Merkezi’ndeki “Her Düşünce” adlı programda okumanın fikri ve edebi anlamı tartışıldı.

Moderatörlüğünü Yazar-Şair Metin Önal Mengüşoğlu’nun yaptığı programa konuk olan Edebiyatçı- Yazar Doktor Âlim Kahraman, okuma kavramına ilişkin önemli saptamalarda bulundu. Okuma kavramının yalın ve yüzeysel anlamının yazılı bir metni okumaktan ibaret olduğunu söyleyen Kahraman, ancak okuma fiilinin daha derin anlamlar taşıdığına dikkat çekti. Okumanın harfleri çözme halinin yanında içten geçenleri anlama ve sezme anlamına da geldiğini ifade eden Kahraman, “Yüzeysel bakacak olursak, okuma bir metinde geçen harflerin çözümüdür ancak çoğu zaman insan okuduğu metni, şiiri, romanı ve fikir eserini anlamaz. Edebi eserlerde anlamları dönüştürerek ifade etme tekniği vardır. Okuyucu bunun bilincinde ise okuduğu esere hâkim olur ondan anlam çıkarır. Okumanın manasına bu pencereden bakılmalıdır” dedi.

İYİ OKUYUCULAR AYNI DİLİ KONUŞURLAR

Kur’an-ı Kerim’in “Oku” ile başladığını ifade eden Kahraman,  okuma fiilinin Kur’an-ı Kerim’deki anlamıyla bir emir kipi olmasının yanı sıra isim anlamı da taşıdığını kaydetti. Okuduğunu anlayan iyi bir okuyucunun edebiyat dünyasına katkı sunduğuna dikkat çeken Kahraman,  bir eseri eleştirmenin en önemli şartının iyi bir okuyucu olmaktan geçtiğini dile getirdi. Kahraman, “İyi okuyucular, aynı dili konuşurlar. Aynı hissiyatta buluşurlar. Bir ülkede edebiyatın gerilemesinin öncelikli nedeni iyi okuyucuların azalmasıdır”  diye konuştu.  Kahraman,  Osmanlı dönemi edebiyatında kitabın okutucu,  olduğunu, iyi okuyuculara icazetname verildiğine dikkat çekti. İstiklal Marşı’nın yazarı şair Mehmet Akif Ersoy’un yaşamından ve eserlerinden alıntılar da yapan Kahraman,  21-22 yaşlarında hafız olan Akif’in,  güçlü kaleminin yetiştirilme tarzı ve aldığı eğitimden kaynaklı olduğunu söyledi. Kendisini dinlemeye gelen edebiyatseverlere,  “Acaba bir dünya kütüphanesi kurulsaydı içinde hangi eserler olurdu?”  diye soran Kahraman,  hayalindeki kütüphaneyi ise dünya üzerindeki tüm dillerde yazılmış eserlerin bir arada bulunduğu, yeryüzünde geçmişten bugüne kullanılan dillerden eserlerin yer aldığı bir kütüphane olarak tarif etti. “Toplum olarak kendi edebiyatımızı anlamak ve sorgulamak istiyorsak dünya edebiyatları ve fikir hareketleri ile mukayese etmemiz gerekir” diyen Kahraman, kendi içine kapalı hiçbir kültürün gelişemeyeceğini ve uzun ömürlü olamayacağını söyledi.  Hz. Mevlana’nın “Bir ayağım pergel gibi sabit,  diğer ayağımla dünyayı gezerim.”  metaforunu örnek gösteren Kahraman,  kültürlerin etkileşimle gelişebileceğini,  kendi içine kapanmanın edebiyatta ve sanatta geri kalmışlığa zemin hazırlayacağını savundu. Kahraman “Batı dilleri ile yazılmış bazı kelimeleri kendi dil fonetiğimize uydurduğumuz gibi,  birçok yabancı kelimeyi de hazmetmişiz. Türkçe olan bazı kelimeler de başka dillerle uyum sağlamış.  Kültürlerde iki türlü benzerlik vardır. Çoklu dillerden zenginleşmiş kültürler ve kültürlerin birbirlerini etkileyerek doğurdukları kelimeler. Kültürel etkileşime uç ve ilginç bir örnek vermek gerekir ise Orhun Kitabelerinde yer alan kimi kelimeler, bazı Kızılderili kabilelerinin dillerinde de rastlandı ” ifadelerini kullandı.  

İYİ YAZAR YOL GÖSTERİR

Dili geliştirmenin, üsluba ve dilin rengine zenginlik katmanın sadece dil bilgisi bilmekle olamayacağını belirten Kahraman, dilin edebiyatı severek, okumaya değer vererek güçlenebileceğinin altını çizdi.  Kahraman, “İyi bir okuyucu,  kaliteli eserleri,  dünya edebiyatında iz bırakan eserleri birkaç defa okumak zorundadır.  İyi bir kitap okunduğunda bitmez. Her büyük yazar aynı zamanda yol göstericidir. Okuyucu iyi bir eseri her okuduğunda kendi adına, hayata ve dünyaya ilişkin sayısız çıkarımlar yapabilir.   İyi okuyucu, iyi eserleri de seçebilendir”  ifadelerini kullandı.  Programın sonunda Yazar-Şair Metin Önal Mengüşoğlu Dr. Kahraman’a   “Her Düşünce”  programında katılımından dolayı, Bursa Büyükşehir Belediyesi yayınlarından çıkan “Dünden Yarına Bursa” adlı kitabı hediye etti./ EGE BASIN GRUBU