GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE KIBRIS MESELESİ

Kıbrıs Rum Ortodoks Kilisesi, 1950 yılında halk oylaması yapılarak Kıbrıs’ın Yunanistan’a katılmasını istedi ancak İngiltere bunu kabul etmedi. Barışçı yollardan “Enosis”i gerçekleştiremeyeceklerini anlayan Rumlar 1953 yılında kurdukları “EOKA” terör örgütünü 1955 yılında harekete geçirdi. EOKA yayınladığı bildiriyle İngilizleri ve Türkleri düşman ilan edip onları imha edeceklerini açıkladı. Birçok İngiliz ve Kıbrıslı Türk EOKA’nın kurbanı oldu. Şiddet eylemleri karşısında kendini korumak isteyen Kıbrıs Türk Halkı 1956 tarihinde “Kıbrıs Türk Mukavemet Teşkilatı”nı  kurdu.

Kıbrıs Türk ve Rum liderleri de 19 Şubat 1959’da Londra Anlaşması’nı imzalayarak Kıbrıs Cumhuriyeti’nin kurulmasını kabul etti. Bu anlaşmalara göre hazırlanan Kıbrıs Anayasası’nın kabulüyle 15-16 Ağustos 1959 gece yarısı “Kıbrıs Cumhuriyeti” ilan edildi.

20 bin kişilik EOKA, modern silahlarla donatılıp harekete hazır duruma getirilmesine Türkiye sert tepki gösterdi. Türkiye, Kıbrıs’taki Türk halkının imhâ tehlikesi ile karşı karşıya olduğunu belirtti.

KIBRIS GEÇİCİ TÜRK YÖNETİMİ

Kıbrıs’ta Rum ve Türk toplumu arasında 1963 yılında başlayan olaylar ayrışmaya neden oldu. Kıbrıs Türk toplumu liderleri yönetimde ortaya çıkan aksaklık ve boşlukları gidermek için 28 Aralık 1967’de’’Geçici Türk Yönetimi’’ni kurduklarını açıkladılar. Bunun içinde bir yürütme kurulu meydana getirildi. Kıbrıs Cumhuriyetini oluşturan antlaşmaların ve Kıbrıs anayasasının ihlal edilmediği ilan edildi. Yürütme kurulu başkanlığına Dr. Fazıl Küçük, Başkan Yardımcılığına ise Rauf Denktaş getirildi. 1971 yılında adında ki “geçici” ibresi kaldırılarak Kıbrıs Türk Yönetimi adını aldı.

KIBRIS BARIŞ HAREKATI VE KKTC’NİN KURULUŞU

Türk askerleriyle mücâdele edemeyen Millî Muhâfız Ordusu ve EOKA, Türk yerleşim birimlerine saldırarak büyük bir katliâma girişti. Yüzlerce Kıbrıslı Türk katledildi. Kadınlara tecavüz edildi, çocuklar sokak ortalarında öldürüldü, köyler yakılıp yıkıldı.Türkiye, 1959 yılında imzalanan Londra Anlaşması’nın 4. maddesine istinaden 20 Temmuz 1974 günü tek taraflı olarak Kıbrıs Barış Harekâtı’nı başlattı.  Türk kuvvetleri 22 Temmuz’da Girne’yi ele geçirdi. 22 Temmuz akşamı Türkiye, BM Güvenlik Konseyi’nin ateşkes kararını kabul etti.

Türk müdâhalesi sonucu Yunanistan’daki cunta idaresi ve onun Kıbrıs’taki kuklası Nikos Sampson hükûmeti de yıkıldı. Kıbrıs Barış Harekâtı’nın çizdiği sınırlar Türk tarafına devlet kurma imkânı verdi ve 13 Şubat 1975 tarihinde “Kıbrıs Türk Federe Devleti” (KTFD) ilan edildi. Adalı Rumlar ve Yunanistan, yoğun kulisler sonucunda; BM’den KTFD’ni ortadan kaldırmayı öngören 13 Mayıs 1983 tarihli kararı çıkartmaya muvaffak oldular. Bu kararın ardından 15 Temmuz 1983 tarihinde Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti kuruldu. / EGE BASIN GRUBU // Seza Nur Demirparmak - Tuğçe Kaş - Gökhan Peker